Kaygı Bozuklukları, Anksiyete
Kaygı Bozuklukları, Anksiyete
Kaygı, strese verilen normal bir tepkidir ve bazı durumlarda faydalı olabilir. Bizi tehlikelere karşı uyarabilir ve hazırlanmamıza ve dikkat etmemize yardımcı olabilir. Anksiyete bozuklukları, normal sinirlilik veya endişe duygularından farklıdır ve aşırı korku veya endişe içerir.
Anksiyete bozuklukları, zihinsel bozuklukların en yaygın olanıdır ve yetişkinlerin yaklaşık %30’unu hayatlarının bir noktasında etkiler. Ancak anksiyete bozuklukları tedavi edilebilir ve bir dizi etkili tedavi mevcuttur. Tedavi, çoğu insanın normal üretken yaşam sürmesine yardımcı olur.
Anksiyete, gelecekteki bir endişe beklentisini ifade eder ve daha çok kas gerginliği ve kaçınma davranışı ile ilişkilidir.
Korku, acil bir tehdide verilen duygusal bir tepkidir ve daha çok bir savaş ya da kaç tepkisiyle ilişkilidir – ya savaşmak için kalmak ya da tehlikeden kaçmak için ayrılmak.
Anksiyete bozuklukları, insanların semptomlarını tetikleyen veya kötüleştiren durumlardan kaçınmaya çalışmasına neden olabilir. İş performansı, okul çalışmaları ve kişisel ilişkiler etkilenebilir. Genel olarak, bir kişiye anksiyete bozukluğu teşhisi konması için korku ya da kaygının:
- Duruma göre orantısız veya yaşa uygun olmaması
- Yaşam işlevini bozucu düzeyde olması beklenir
Yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, özgül fobiler, agorafobi, sosyal anksiyete bozukluğu ve ayrılık anksiyetesi bozukluğu dahil olmak üzere çeşitli anksiyete bozuklukları vardır.
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri
Anksiyete bozukluklarının ana semptomu aşırı korku veya endişedir. Anksiyete bozuklukları ayrıca nefes almayı, uyumayı, hareketsiz kalmayı ve konsantre olmayı zorlaştırabilir. Spesifik semptomlarınız, sahip olduğunuz anksiyete bozukluğunun türüne bağlıdır.
Yaygın semptomlar şunlardır:
- Panik, korku ve huzursuzluk
- Uyku sorunları
- Sakin ve hareketsiz kalamamak
- Soğuk, terli, uyuşmuş veya karıncalanan eller veya ayaklar
- Nefes darlığı
- Normalden daha hızlı nefes alma (hiperventilasyon)
- Kalp çarpıntısı
- Kuru ağız
- Mide bulantısı
- Gergin kaslar
- Baş dönmesi
- Bir problem hakkında tekrar tekrar düşünmek ve duramamak (ruminasyon)
- Konsantre olamama
- Korkulan nesnelerden veya yerlerden yoğun veya takıntılı bir şekilde kaçınma
Anksiyete Bozukluğu Nedenleri ve Risk Faktörleri
Araştırmacılar anksiyete bozukluklarına neyin yol açtığını tam olarak bilmiyorlar. Biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörler birlikte rol almaktadır.
Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri
Anksiyete bozukluklarının bazı nedenleri şunlardır:
- Genetik: Ailede aile bozukluğu geçmişi varsa sizin de geliştirme potansiyeliniz yüksek olabilir.
- Beyin kimyası: Bazı araştırmalar, anksiyete bozukluklarının beyindeki korku ve duyguları kontrol eden hatalı devrelerle bağlantılı olabileceğini öne sürüyor.
- Çevresel stres: Bu, gördüğünüz veya yaşadığınız stresli olayları ifade eder. Genellikle kaygı bozukluklarıyla bağlantılı yaşam olayları arasında çocuklukta istismar ve ihmal, sevilen birinin ölümü veya saldırıya uğrama veya şiddet görme yer alır.
- İlaç çekilmesi veya kötüye kullanılması: Belirli anksiyete semptomlarını gizlemek veya azaltmak için belirli ilaçlar kullanılabilir. Anksiyete bozukluğu genellikle alkol ve madde kullanımı ile el ele gider.
- Tıbbi durumlar: Bazı kalp, akciğer ve tiroid rahatsızlıkları, anksiyete bozukluklarına benzer semptomlara neden olabilir veya anksiyete semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Doktorunuzla anksiyete hakkında konuşurken diğer tıbbi durumları ekarte etmek için tam bir fizik muayene yaptırmanız önemlidir.
Anksiyete Bozukluğu İçin Risk Faktörleri
Bazı şeyler ayrıca anksiyete bozukluğu geliştirme olasılığınızı da artırır. Bunlara risk faktörleri denir.
Anksiyete bozuklukları için risk faktörleri şunları içerir:
- Geçmiş tanılar: Depresyon gibi başka bir ruhsal sağlık bozukluğuna sahip olmak, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır.
- Çocukluk cinsel istismarı: Çocukluk döneminde duygusal, fiziksel ve cinsel istismar veya ihmal, yaşamın sonraki dönemlerinde kaygı bozukluklarıyla bağlantılıdır.
- Travma: Travmatik bir olay yaşamak, panik ataklara neden olabilen travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) riskini artırır.
- Olumsuz yaşam olayları: Erken çocukluk döneminde bir ebeveyni kaybetmek gibi stresli veya olumsuz yaşam olayları, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır.
- Şiddetli hastalık veya kronik sağlık durumu: Sağlığınız veya sevdiğiniz birinin sağlığı hakkında sürekli endişe duymak veya hasta birine bakmak, kendinizi bunalmış ve endişeli hissetmenize neden olabilir.
- Madde bağımlılığı: Alkol ve yasa dışı madde kullanımı, anksiyete bozukluğuna yakalanma olasılığınızı artırır. Bazı insanlar da bu maddeleri kaygı belirtilerini gizlemek veya hafifletmek için kullanır.
- Çocukken utangaç olmak: Çocukluk döneminde tanıdık olmayan insanlardan ve yerlerden utangaçlık ve geri çekilme, gençler ve yetişkinlerde sosyal kaygı ile bağlantılıdır.
- Özgüven sorunu: Kendinizle ilgili olumsuz algılar, sosyal kaygı bozukluğuna yol açabilir.
Anksiyete Bozukluğu Tedavileri
Anksiyete bozukluğu semptomlarını azaltmak ve yönetmek için birçok tedavi vardır. Genellikle anksiyete bozukluğu olan kişilere psikoterapi ve ilaç kombinasyonu önerilebilir.
İlaç tedavisi: Anksiyete bozukluklarını tedavi etmek için çeşitli ilaçlar kullanılır. Hangisinin sizin için en iyi olduğuna karar vermek için her ilacın artıları ve eksileri hakkında doktorunuzla veya psikiyatristinizle konuşun.
Psikoterapi: Duygularınızın davranışlarınızı nasıl etkilediğini öğrenmenize yardımcı olan bir danışmanlık türüdür. Bazen konuşma terapisi denir. Eğitimli bir ruh sağlığı uzmanı, düşünceleriniz ve duygularınız hakkında sizi dinler ve konuşur ve bunları ve anksiyete bozukluğunuzu anlamanın ve yönetmenin yollarını önerir.
